Het terrarium

Amfibieën en reptielen houd je in een terrarium – een glazen bak waarin je de natuurlijke omgeving van deze dieren nabootst. Het opzetten van een terrarium is leuk, maar niet gemakkelijk. Je moet weten welke spullen je nodig hebt, hoe je het klimaat goed houdt en natuurlijk welk terrarium geschikt is voor jouw huisdier. We kunnen niet in één verhaal vertellen hoe het precies moet, want dat is voor ieder dier weer anders. Zorg dus dat je goed weet wat speciaal voor jouw dier(en) nodig is: vraag het aan je ouders, aan deskundigen en lees alles over het houden van dieren in terrariums. Veel succes!

Verschillende terrariums

Er zijn vier soorten terrariums, ingedeeld in verschillende soorten klimaat: gematigd, woestijn, tropisch en moeras. Gematigde terrariums doen een gematigd klimaat na, bijvoorbeeld dat van Zuid-Europa. In een woestijnterrarium is het droog en licht en is het ’s nachts een stuk koeler dan overdag. Een tropisch terrarium (regenwoudterrarium) is vochtig, heeft veel planten, een klein watergedeelte en ook ‘s nachts een temperatuur van 25 tot 30 graden. Een moerasterrarium (paludarium) heeft nog meer water, maar lijkt verder veel op het tropisch terrarium.

Wil je weten in welk terrarium jouw dier thuishoort, dan moet je kijken waar jouw dier in de vrije natuur leeft. De omstandigheden die het daar gewend is, moet je ook in het terrarium namaken.

Hoe groot en welke vorm?

Het terrarium moet je aanpassen aan het aantal dieren en hoe groot die zijn, maar ook aan hun manieren. Hoe groter het terrarium, des te beter. In een kleine bak is het moeilijker het klimaat goed op peil te houden. In grote bakken kun je verschillende plekken met verschillende temperatuur maken. Zo kan het dier zelf kiezen waar hij gaat zitten: warm of koud, droog of vochtig. Een groter terrarium wordt ook minder snel vies.

De vorm van het terrarium is afhankelijk van hoe de dieren leven. Dieren die graag klimmen hebben liefst een hoog terrarium, dieren die op de grond leven, hebben liever een groot bodemoppervlak.

Waar zet je het?

Zet het terrarium op een rustige plaats waar je de dieren goed kunt zien. Zorg dat je de zware bak zo plaatst dat je hem gemakkelijk kunt schoonhouden. Als je dieren hebt die snel stress hebben, zet het terrarium dan in een rustige, aparte kamer. Zet de bak niet in de volle zon, anders raken de dieren oververhit! En zet de bak ook niet in een onverwarmde ruimte waar het ’s winters veel te koud wordt, want dan verlies je te veel warmte. 

Verwarming

Je kunt het terrarium van opzij verwarmen met warmtematjes of verwarmingskabels. Maar het kan ook van bovenaf met warmtelampen. Verwarming van bovenaf lijkt het meest op de natuur (de zon schijnt ook van bovenaf), dus kun je dat het beste kiezen. Kies je voor verwarming van opzij, dan moet je toch ook zorgen voor een warmtelamp van bovenaf, zodat het dier kan zonnebaden.  Verwarming van onderaf kun je beter niet nemen, zeker niet voor dieren die zich ingraven om het kouder te krijgen. Er zijn heel veel lampen en andere hulpmiddelen. Vraag daarover advies bij de reptielenspeciaalzaak!

Om te weten of de verwarming in je terrarium goed is, moet je regelmatig de temperatuur meten. Ook hiervoor zijn allerlei verschillende thermometers te koop.

Verlichting

In je terrarium maak je gebruik van speciale UV-lampen in de vorm van Tl-buizen en spaarlampen. Reptielen kunnen UV-A-licht zien (mensen kunnen dat niet), waardoor ze kleuren anders zien. Ze hebben dit licht nodig om soortgenoten, planten en insecten te herkennen. Reptielen die UV-A licht krijgen, gedragen zich prettiger: ze bemoeien zich meer met elkaar, gaan lekker zonnebaden, eten en vrijen.

UV-B gebruiken reptielen voor de aanmaak van vitamine D. En dat is weer nodig voor de opname van kalk voor gezonde botten en spieren. Dieren die te weinig UV-B krijgen, verzwakken en kunnen zelfs doodgaan. Het gebruik van UV-B-licht is dus heel belangrijk! UV-lampen moeten regelmatig vervangen worden, zo’n 1 tot 4 keer per jaar.

Als je echte planten in je terrarium hebt, dan heb je soms speciale verlichting nodig, zodat de planten goed blijven groeien. Vraag altijd advies bij de reptielenspeciaalzaak over welke lampen je het beste kunt gebruiken voor je terrarium.

Water, vocht en verse lucht

Reptielen en amfibieën kunnen snel uitdrogen. Water en vochtigheid zijn dus erg belangrijk. Daarom moet je zeker één keer per dag sproeien met lauw water. Gebruik een plantenspuit met heel fijne nevel. Zorg ook voor een drinkbak en (bij dieren die graag een bad nemen) voor een waterbad. Ze kunnen eruit drinken of erin baden, en de waterbak zorgt voor goede luchtvochtigheid. De waterbak moet zwaar zijn, zodat hij niet kan omvallen. Zorg dat de dieren gemakkelijk in en uit het water kunnen klimmen en dat het water niet te diep is.

Bij een paludarium is er altijd een groot watergedeelte. Hier kun je eventueel ook nog een waterval maken. Dat is erg mooi en helpt ook bij het vochtig houden van de lucht. Bovendien vinden veel dieren het lekker om van stromend water te drinken.

Verse lucht komt via een rooster onderaan de voorzijde binnen. Deze lucht wordt warm en stijgt daardoor op. Als hij opstijgt, neemt hij vocht op en gaat dan hoog achterin het terrarium weer naar buiten, zodat er weer verse lucht naar binnen kan. Dit gaat voortdurend door. Als dit niet vanzelf gaat, kun je elektrische ventilatoren gebruiken.

Bodembedekking

In woestijnterrariums gebruik je meestal zand, dat tweemaal per jaar vervangen moet worden. Let wel goed op dat je het juiste zand koopt, want niet alle zand is geschikt! In het regenwoudterrarium en paludarium gebruik je (kurk)schorssnippers, houtsnippers, kokosspaanders, kokosvezel en turfmolm of turfstrooisel. Aarde kan ook, maar dan moet er geen mest in zitten en het moet zeer regelmatig vervangen worden. Je kunt er ook nog een laagje mos op leggen. Mos houdt vocht goed vast en is vooral goed bruikbaar in terrariums met amfibieën. Ook mos moet regelmatig worden vervangen.

Kranten- of keukenpapier gebruik je voor dieren die ziek zijn en tijdelijk apart moeten zitten. Het moet vaak worden vervangen. Zaagsel kun je alleen gebruiken als je weet dat de dieren er niet van eten. Geef het daarom niet aan schildpadden en hagedissen.

Planten en versiering

Voor de verschillende terrariums en verschillende dieren kun je allerlei planten gebruiken. Vraag aan de dierenspeciaalzaak welke planten voor jouw terrarium geschikt zijn. Was nieuwe planten heel goed met water voordat je ze in het terrarium zet; er kunnen bestrijdingsmiddelen op zitten. Laat planten liefst in de pot staan, dan kun je ze makkelijker uit de bak halen om schoon te maken. Je kunt ook kunstplanten gebruiken. Die kunnen niet doodgaan en zijn gemakkelijk schoon te houden.

In een woestijnterrarium kun je rotsen van steen of kunststof leggen, met of zonder hol. Ook droge stukken hout en takken zijn prima. Maak het hout wel goed schoon met een borstel en heet water. Voor een regenwoudterrarium of paludarium kun je stukken kurkschors gebruiken en tropisch wortelhout, kienhout en eikenstronken. Je kunt ook  kunststof takken en lianen gebruiken. Om er een mooi (net echt!) landschap van te maken, kun je kant-en-klare achterwanden kopen bij de dierenspeciaalzaak, maar die kun je ook zelf maken.

Zorg wel dat het allemaal goed schoongehouden kan worden. Als je geen achterwand gebruikt, maak dan wel de achterwand en eventueel ook de zijwanden dicht met zwart folie of een poster.

In ieder terrarium moeten voldoende schuilplaatsen aanwezig zijn: halve kokosnoten, omgekeerde bloempotten of kant-en-klare schuilplaatsen uit de winkel.

Schoonhouden

Haal poep en etensresten elke dag weg. Doe dit meteen als je toch gaat sproeien en het water gaat verversen. Dan hoeft het terrarium niet zo vaak open, gaat er minder warmte verloren en worden de dieren zo weinig mogelijk gestoord. Water moet iedere dag worden ververst.

Iedere maand moet de hele boel worden schoongemaakt. Bodembedekking vervang je zo vaak als nodig is, dit is voor iedere bedekking anders. Als het gaat stinken ben je te laat.

Tweemaal per jaar moet de hele bak worden gedesinfecteerd. Het hele terrarium moet daarvoor leeggehaald worden. Ieder voorwerp moet dan eerst gewoon met warm water, een borstel en gewoon schoonmaakmiddel worden schoongemaakt. Daarna heel goed afspoelen. Dan pas kun je desinfecteren. Daarna moet alles weer heel goed afgespoeld worden, zodat je dieren niet ziek worden van de schoonmaakmiddelen! Vraag deskundigen, zoals de reptielenspeciaalzaak, hoe je dat moet doen!

Meer weten over het terrarium?

Als je meer wilt weten, kun je ook de het praktisch document over het terrarium of het document over de aanschaf van een reptiel of amfibie lezen.